Het examineren van de toekomst in een stroomversnelling

De examinering bij mbo-opleidingen staat voor enorme uitdagingen. Opeens moeten we op zoek naar alternatieve examenvormen, die vooral op afstand worden afgenomen. Dit vraagt van onderwijsinstellingen en examenleveranciers om creatief en wendbaar te zijn. Exa.men begrijpt de onzekerheden die hierdoor ontstaan, want hoe zorgen we voor valide en betrouwbare examens terwijl de mogelijkheden beperkt zijn?

Onderwijs en examinering in bizarre tijden

Door de maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, worden we gedwongen om anders te denken. Het onderwijs wordt ineens digitaal draaiende gehouden. Dit gebeurt gelukkig met veel enthousiasme en toewijding. Zo waren slechts enkele dagen nodig om alle onderwijsactiviteiten te digitaliseren en afstandsleren in te richten. Heel onderwijsland slaat de handen ineen zodat studenten kunnen blijven studeren en geen studievertraging oplopen. Het onderwijs is er klaar voor. Nu de examinering nog! Het is tijd om te kijken naar het examineren van de toekomst.

Het zoeken naar alternatieve examenvormen is enorm tijdrovend. Tijd die er nu even niet is. Uitstel van examens lijkt tijdens de intelligente lockdown misschien voor de hand liggend. Echter, alle moeite die in het onderwijs is gestoken, verdient volgens ons een goede afloop. 

Mogelijkheden bij onze examens

Voor onze examens deden we direct een analyse: wat is er nog mogelijk en wat niet? Onze examens bleken aan de voorkant zo te zijn ingericht, dat de kwaliteit geborgd blijft met minimale aanpassingen. Enerzijds wonderbaarlijk, anderzijds niet. Onze examenvisie is immers altijd leidend voor de constructie en vaststelling van examens. We willen met onze examenvormen beoordelaars zo veel mogelijk ontlasten met examens die efficiënt organiseerbaar zijn. Dit doen we door te innoveren en ons examenaanbod te digitaliseren. Bijvoorbeeld door studenten een deel van het examen in eigen tijd te laten maken, gewoon vanuit huis.

Hierdoor ontstaat vaak de vraag: hoe kan je controleren of een examenproduct authentiek is, wanneer er geen supervisie is? Daarom worden onze examens voor een volledige dekking altijd aangevuld met een tweede onderdeel. Tijdens het tweede onderdeel, zoals een CGI (criteriumgericht interview) of presentatie, stelt de beoordelaar de benodigde checkvragen aan de student over het examenproduct. Als een student het product niet zelf heeft gemaakt, zal deze tijdens het tweede onderdeel door de mand vallen. Dit tweede onderdeel kan je gemakkelijk digitaal afnemen.

digitaal afnemen examen
Een criteriumgericht interview (CGI) of presentatie kun je gemakkelijk digitaal afnemen.

De zoektocht naar alternatieve examenvormen

Onze examens zijn een voorbeeld van de mogelijkheden die examineren op afstand biedt. Ook voor examineren kunnen we deze zoektocht gezamenlijk vormen. En dan met hetzelfde enthousiasme zoals voor onderwijsactiviteiten is gedaan, in plaats van vast te klampen aan de uitvoering zoals we die altijd al gewend zijn. De ruimte is er namelijk wel. Zelfs binnen de wettelijke kaders en regels, zolang alle kwaliteitscriteria maar in de nieuwe situatie gedekt blijven. Er zijn binnen het mbo al mooie initiatieven ontstaan, zoals studenten laten vloggen in de leerpraktijk, wanneer zij worden opgeleid voor een vitaal beroep. Of het afvinken van de leerdoelen door een alternatieve (digitale) opdracht, wanneer bijvoorbeeld een stage niet kan worden afgesloten.

Leren van anderen

Ook kunnen we opnieuw buiten mbo-land veel leren, zoals van hbo-opleidingen of van andere delen van de wereld. Zo is programmatisch toetsen in opkomst bij het hbo. Een toetsvorm waarbij toetsen onderdeel is van het gehele leerproces. Ervaringen en resultaten worden gebruikt om beslissingen over de voortgang te onderbouwen. Eigenlijk is dit een vergaande manier van formatief evalueren. In het mbo kunnen we naar ons idee in deze tijden ook meer outputgericht gaan kijken: heeft de student al bewijs getoond dat hij/zij aan de beoordelingscriteria voldoet? Is het dan noodzakelijk om dit nogmaals te toetsen? Wij denken dat deze tijd een goed moment is om te beginnen experimenteren met formatief evalueren, en daarna te beoordelen of we dit gaan volhouden in de toekomst. En wie weet, wellicht breekt nood wet!

Een ander goed voorbeeld komt uit Hongkong. Hier hebben ze al enige maanden ervaring kunnen opdoen met toetsen op afstand, mede dankzij de rellen in de stad. Zij maken gebruik van sociale controle tijdens het toetsen. Studenten zijn verplicht een tentamen te maken via videoconferentie platform ‘Zoom’. Daarbij moeten zij hun camera aan laten staan, wordt het beeld opgenomen en zien ze alle andere studenten. Terwijl de docent iedereen (achteraf) in de gaten houdt. Zeer toepasselijk voor de afname van theorie-examens in het mbo. Door de sociale druk schijnen de studenten nauwelijks te spieken.

Kortom, de crisis roept de vraag op of de examinering zoals we die gewend zijn nog wel van deze tijd is. Of hebben we iets te lang stilgestaan? Gezamenlijk kunnen we ervoor zorgen dat we klaar zijn voor de onvoorspelbare toekomst. Laten we het examineren van de toekomst in de stroomversnelling zetten!


Voor gebruikers van een exa.men

Gebruikt jouw school al een examen van ons? Dan willen we je vragen om geen wijzigingen door te voeren in onze examens, zonder overleg! Neem contact met ons op. Wij denken graag mee over alternatieven om examens af te nemen, ook buiten onze eigen grenzen.

Over de schrijver

Jolien Hartveld

Jolien Hartveld

Deel dit artikel via

Share on facebook
Share on linkedin
Share on twitter
Share on whatsapp
Share on pinterest

ADRES

Exa.men is onderdeel van Brainstud B.V.