Categorie: Algemeen

Onderwijs en examinering in bizarre tijden

Door de maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, worden we gedwongen om anders te denken. Het onderwijs wordt ineens digitaal draaiende gehouden. Dit gebeurt gelukkig met veel enthousiasme en toewijding. Zo waren slechts enkele dagen nodig om alle onderwijsactiviteiten te digitaliseren en afstandsleren in te richten. Heel onderwijsland slaat de handen ineen zodat studenten kunnen blijven studeren en geen studievertraging oplopen. Het onderwijs is er klaar voor. Nu de examinering nog! Het is tijd om te kijken naar het examineren van de toekomst.

Het zoeken naar alternatieve examenvormen is enorm tijdrovend. Tijd die er nu even niet is. Uitstel van examens lijkt tijdens de intelligente lockdown misschien voor de hand liggend. Echter, alle moeite die in het onderwijs is gestoken, verdient volgens ons een goede afloop. 

Mogelijkheden bij onze examens

Voor onze examens deden we direct een analyse: wat is er nog mogelijk en wat niet? Onze examens bleken aan de voorkant zo te zijn ingericht, dat de kwaliteit geborgd blijft met minimale aanpassingen. Enerzijds wonderbaarlijk, anderzijds niet. Onze examenvisie is immers altijd leidend voor de constructie en vaststelling van examens. We willen met onze examenvormen beoordelaars zo veel mogelijk ontlasten met examens die efficiënt organiseerbaar zijn. Dit doen we door te innoveren en ons examenaanbod te digitaliseren. Bijvoorbeeld door studenten een deel van het examen in eigen tijd te laten maken, gewoon vanuit huis.

Hierdoor ontstaat vaak de vraag: hoe kan je controleren of een examenproduct authentiek is, wanneer er geen supervisie is? Daarom worden onze examens voor een volledige dekking altijd aangevuld met een tweede onderdeel. Tijdens het tweede onderdeel, zoals een CGI (criteriumgericht interview) of presentatie, stelt de beoordelaar de benodigde checkvragen aan de student over het examenproduct. Als een student het product niet zelf heeft gemaakt, zal deze tijdens het tweede onderdeel door de mand vallen. Dit tweede onderdeel kan je gemakkelijk digitaal afnemen.

De zoektocht naar alternatieve examenvormen

Onze examens zijn een voorbeeld van de mogelijkheden die examineren op afstand biedt. Ook voor examineren kunnen we deze zoektocht gezamenlijk vormen. En dan met hetzelfde enthousiasme zoals voor onderwijsactiviteiten is gedaan, in plaats van vast te klampen aan de uitvoering zoals we die altijd al gewend zijn. De ruimte is er namelijk wel. Zelfs binnen de wettelijke kaders en regels, zolang alle kwaliteitscriteria maar in de nieuwe situatie gedekt blijven. Er zijn binnen het mbo al mooie initiatieven ontstaan, zoals studenten laten vloggen in de leerpraktijk, wanneer zij worden opgeleid voor een vitaal beroep. Of het afvinken van de leerdoelen door een alternatieve (digitale) opdracht, wanneer bijvoorbeeld een stage niet kan worden afgesloten.

Leren van anderen

Ook kunnen we opnieuw buiten mbo-land veel leren, zoals van hbo-opleidingen of van andere delen van de wereld. Zo is programmatisch toetsen in opkomst bij het hbo. Een toetsvorm waarbij toetsen onderdeel is van het gehele leerproces. Ervaringen en resultaten worden gebruikt om beslissingen over de voortgang te onderbouwen. Eigenlijk is dit een vergaande manier van formatief evalueren. In het mbo kunnen we naar ons idee in deze tijden ook meer outputgericht gaan kijken: heeft de student al bewijs getoond dat hij/zij aan de beoordelingscriteria voldoet? Is het dan noodzakelijk om dit nogmaals te toetsen? Wij denken dat deze tijd een goed moment is om te beginnen experimenteren met formatief evalueren, en daarna te beoordelen of we dit gaan volhouden in de toekomst. En wie weet, wellicht breekt nood wet!

Een ander goed voorbeeld komt uit Hongkong. Hier hebben ze al enige maanden ervaring kunnen opdoen met toetsen op afstand, mede dankzij de rellen in de stad. Zij maken gebruik van sociale controle tijdens het toetsen. Studenten zijn verplicht een tentamen te maken via videoconferentie platform ‘Zoom’. Daarbij moeten zij hun camera aan laten staan, wordt het beeld opgenomen en zien ze alle andere studenten. Terwijl de docent iedereen (achteraf) in de gaten houdt. Zeer toepasselijk voor de afname van theorie-examens in het mbo. Door de sociale druk schijnen de studenten nauwelijks te spieken.

Kortom, de crisis roept de vraag op of de examinering zoals we die gewend zijn nog wel van deze tijd is. Of hebben we iets te lang stilgestaan? Gezamenlijk kunnen we ervoor zorgen dat we klaar zijn voor de onvoorspelbare toekomst. Laten we het examineren van de toekomst in de stroomversnelling zetten!

Voor gebruikers van een exa.men

Gebruikt jouw school al een examen van ons? Dan willen we je vragen om geen wijzigingen door te voeren in onze examens, zonder overleg! Neem contact met ons op. Wij denken graag mee over alternatieven om examens af te nemen, ook buiten onze eigen grenzen.

Binnen het onderwijs is examineren een veelbesproken onderwerp. Zo is er de nodige kritiek dat examens niet aansluiten bij de competenties die de student tegenwoordig moet bezitten. Daarnaast wordt de uitvoerbaarheid van examens regelmatig door beoordelaars als een probleem gezien. Om die redenen is exa.men opgericht; wij willen het onderwijsproces en het examenproces dichter bij elkaar brengen, en laten zien hoe examineren ook kan.

Data verzameling tijdens het formatieve onderwijsproces

In de ‘Wet educatie en beroepsonderwijs’ is vastgelegd dat er een strikte scheiding moet zijn tussen het onderwijs- en examenproces. Onderwijs is formatief en examineren is summatief. Denk eens aan het voorbeeld van je autorijbewijs halen. De tijd die je aan het lessen bent met je instructeur geldt als onderwijstijd, en na verschillende lesuren moet je voor het praktijkexamen naar het CBR. Het afleggen van je praktijkexamen is daarmee een momentopname waarin je moet laten zien wat je kunt. Op zich een prima opzet, maar met alle middelen die we in deze 21ste eeuw tot onze beschikking hebben, kan het beter!

Stel je nu eens voor dat er tijdens je autorijlessen een stukje software in de auto geprogrammeerd zit, dat jouw rijgedrag monitort ten opzichte van andere weggebruikers. Daarnaast vult je rij-instructeur na elke les een vragenlijst in over jouw prestaties en voortgang. Met al deze data kun je in het formatieve onderwijsproces al een zeer goed beeld schetsen van iemands kwaliteiten! Op deze manier ontstaat een (eind)oordeel outputgericht, als vervanging van summatief examineren. En hier liggen enorme kansen! Je zou hierbij zover kunnen gaan dat je datagedreven beslissingen maakt, waarbij je alleen slaagt voor je rijbewijs wanneer je frequent hebt aangetoond de gevraagde kennis en vaardigheden te bezitten. Of zelfs wanneer je beter rijdt dan de gemiddelde weggebruiker, of wanneer je bij de beste 50% van alle kandidaten behoort.

Tijd om te experimenteren met examineren

Deze innovaties staan nu natuurlijk nog haaks op de strikte scheiding tussen onderwijs en examinering. Dat neemt echter niet weg dat het tijd is om te gaan experimenteren met examineren. Het halen van je rijbewijs met datagedreven formatieve examens is nu nog ver weg. Wel zien we dat formatief toetsen al verweven wordt in het onderwijsproces bij certificeerbare eenheden en keuzedelen. Het is dan de kunst om er ook hier voor te zorgen dat de kwaliteit van de beoordeling goed wordt gewaarborgd. Hier zetten wij ons, als gecertificeerde examenleverancier dagelijks voor in!